Tá ið dreymurin gerst veruleiki

Michelle Obama: Min historie. Lindhardt og Ringhof 2019. 456 síður. Anders Juel Michelsen týddi úr enskum. Vegleiðandi søluprísur 300 kr.

Eg ivist onga løtu í, at Michelle Obama í løtuni telist millum heimsins mest spennandi og fyrimyndarligu kvinnur. Sum fyrsta afroamerikanska forsetafrúan í Amerika hevur hon verið við til at flyta mørk, bæði stór og smá. Við árslok 2018 kom sjálvsævisøga hennara Min historie endiliga á alheimsmarknaðin. Í bókini letur hon dyrnar upp og bjóðar heiminum við sær á eina ferð gjøgnum sítt hendigaríka lív, ið er merkt av bæði upp- og niðurtúrum. Hetta er lesnaður, sum lesarar kring allan heim uttan iva hava glett seg til leingi, tí bókin hevur higartil verið skrødd av hillunum og hevur sett øll sølumet. Væntað verður, at hon skjótt vinnur heiðurin sum mest selda sjálvsævisøga í heiminum.

Í bókini er ferðin gjøgnum lívið hjá Michelle væl skipað við klassiskum rite de passage bygnaði. Bókin er í trimum høvuðspørtum, sum hvør sær umboða týdningarmikil tíðarskeið í lívi hennara: lívið sum Michelle Robinson, lívið sum Michelle Obama og lívið sum forsetafrúa í Amerika.  Felagsnevnararnir fyri allar endurminningarnar  í bókini er, at tær hava verið við til at mynda hana sum menniskju. Erliga greiðir Michelle frá, hvussu tað var at vaksa upp í trongum korum í einum fátækrabýlingini í Chicago, hvussu hon sum stór genta kastaði seg útyvir skúlan við einum brennandi ynski um at fáa eina góða útbúgving, og hvussu hon upplivdi tað at finna røttu hillina á arbeiðsmarknaðinum. Michelle loyvir eisini okkum lesarum innum familjulívið og setur orð á trupulleikar í hjúnalangum, m.a. hvussu tað var at missa barn í móðurlívi, hvussu tað var at gerast mamma eftir at verið í hormonviðgerð í fleiri ár og ikki minst, hvussu tað sum familja var at búleikast á heimsins kendasta bústaði: teimum hvítu húsunum. Endurminningarnar eru væl kryddaðar og rúma bæði skemti og álvarsemi, sigrum og vónbrotum.

Ein reyður tráður gjøgnum allar endurminningarnar í bókini er, at Michelle leggur stóran dent á at nýta sína rødd og sína støðu til at varpa ljós á ymisk týdningarmikil evni. Hetta eydnast henni væl og førir við sær, at hon hegnisliga knýtir amerikanska søgu, rasusøgu og kvinnusøgu afturat síni egnu søgu. Sambært henni hanga allar hesar søgurnar óloysiliga saman:

I vores trange lejlighed i Chicagos South Side hjalp de (t.v.s. foreldrini) mig med at se værdien af vores historie, af min historie, af vort lands større historie. Selv når det ikke er kønt eller perfekt. Selv når det er mere virkeligt, end man har lyst til, at det skal være.

Úrslitið av hesum hugburðinum er, at bókin ikki bert er ein av teimum óteljandi sjálvsævisøgunum í bókahandlunum kring heimin, har ið egin sjálvsdyrkan stendur í miðdeplinum. Michelle hevur megnað at skrivað eina ævisøgu, sum breiðir seg nógv longur út enn so! Hetta førir við sær, at bókin er persónlig uttan nakrantíð at vera privat. Tá ið hon greiðir frá sínum egnum vunnu rættindum í sambandi við húðarlit, vísir hon samstundis á, hvussu afroamerikanskir íbúgvar hava stríðst og enn stríðast fyri sínum rættindum og móti stigmatisering av ymsum slag. Hon flættar fleiri kend undangongufólk við inn í frásøgnina, harímillum Martin Luther King og hansara dreymar fyri afroamerikonska fólkið. Tá ið hon greiðir frá, hvussu leikluturin sum arbeiðandi kona og mamma hevur ávirkað hana, ger hon nógv burturúr eisini at greiða frá sínum fyrimyndum og mentorum, og hvussu týdningarmikið eitt gott netverk er.

Gjøgnum bókina vendir Michelle sær aftur og aftur móti lesarunum. Hetta ger hon á ymiskar hættir, t.d. setur hon fleiri ferðir retoriskar spurningar, umframt at hon eisini ferð eftir ferð staðfestir einfalda veruleikan fyri lesaranum, sum vit í gerandisliga resinum ofta hava lyndi til at gloyma. Hon sigur:

Du vil altid have din historie med dig. Det er dig, der ejer den.

Hesar snildirnar hjá henni førdu við sær, at eg sum lesari fekk nógv áhugaverd evni til umhugsanar, sum gjørdi, at bókin hevur livað víðari í hugaheimi mínum leingi eftir, at eg hevði lisið síðstu síðu. Tær fingu meg at grunda um mítt egna lív við spurningum s.s. Hvør eri eg? Hvagar vil eg? Aftanfyri hómast sjálvsagt eyðkendi hugburðurin um amerikanska dreymin, sum er, at greitt fokus og hart arbeiði førir teg hagar, tú vilt. Í einum skundmiklum gerandisdegi meti eg tó, at tað er júst hetta, ið skal til, tí hvørji eru vit, um vit ongantíð steðga á at grunda á okkara egna lív ella á samfelagsstøðuna?